درمان شناختی رفتاری در سندروم روده ی تحریک پذیر | پزشکی

سندرم روده برانگیختن پذیر آشفتگی رایج کارکردی دستگاه گوارش است که با درد شکم، ناراحتی، تغییرات اجابت مزاج و نفخ نمایان می گردد این نشانه ها دلایل ساختاری و بیو شیمیایی آشکاری ندارند مقدار شیوع سندرم روده برانگیختن پذیر در کشورهای غربی محدوده ۱۵ تا۲۰ درصد و ایران محدوده ۵ تا ۱۰ درصد تخمین زده شده است. اگر چه تعداد اندکی از بیماران رجوع ی دکتری دارند ولی اثرات روانی و هزینه های این مریضی تهدیدی برای منابع بهداشتی و تندرستی بیماران می باشد.

بیماران سندرم روده برانگیختن پذیر اکثر از کم شدن کیفیت زندگی وابسته با تندرستی شکایت دارند. در بروز این مریضی عامل های متفاوتی دخالت دارند ازجمله التهاب و عفونت، عاملهای خوراکی، آشفتگیات سایکوپاتولوژیک، نوروترنسمیترها و پدیده درک حس در مغز، ژنتیک، آشفتگیات موتیلیتی و حس احشایی.

ازمیان معالجه های حاضر در دسترس و درحال پیشرفت در سندرم روده برانگیختن پذیر زیادتر معالجه های قدیمی متمرکز بر نشانه ها، مورد توجه واقع شد است. درحالی که این معالجه ها کارایی ممحدودهی در پرداختن به کل مجموعه

سندرم را داشته اند و سیر طبیعی مریضی را تغییر نمی دهند همان طور که ذکر شد سندرم روده برانگیختن پذیر سندرمی ناهمگون با پتانسیل مکانیسم های گوناگون مسئول برای نشانه ها کلینکی اش است که همواره با نشانه ها روانی و علامت های غیر قابل توصیف و کارکردی درارگان های دیگر جسم پیچیده می شود. زیادتر بیماران مسائل چند گانه ای را بدون ذکر دلیل بیان می کنند و این نشانه ها امکان پذیر است افزون بر روده ها دیگر سیستم های جسم را نیز درگیر کند از جمله قلب (درد قفسه صدری غیرقلبی)، استخوان ها و مفاصل (فیبرومیالژیا، سندروم مفصل تمپورومندیبولار)، سندروم پیش از قاعدگی و روان (نگرانی و افسردگی).

بیشتر بیماران فی نفسه آشفتگی روانی ندارند اما اشکالی از نشانه ها سایکوفرم (نشانه ها روانی در غیاب وجود مریضی روانی) مسائل بدنی سازیشان (سوماتیزیشن: وجود نشانه ها فیزیکی در غیاب آشفتگیات طبی) را همراهی می کند.

معالجه های رایجی برای این مریضی وجود دارد اما به تازگی مطالعاتی به منظور تاثیرقسمتی معالجه های شناختی-رفتاری بر بیماران سندروم روده برانگیختن پذیر در دنیا و ایران بر اساس درک متقابلی از مکانیسم های سایکوتراپی انجام گرفته است. مداخلات شناختی – رفتاری که اثر چشمگیری دربهبودی مریضی سندرم روده برانگیختن پذیر دارد، به عنوان معالجه ای دارای ساختار، کوتاه مدت  و متمرکز بر حل مسائل جاری و تغییر فکر کردن است.

به طور خلاصه الگو شناختی اذعان دارد که فکر کردن تحریف شده و ناکارآمد وجه مشترک همه ی اختلال های روان شناختی است.

اهمیت یابی واقع بینانه و تغییر واقع گرایانه فکر کردن منجر به خوب شدن خلق ورفتار می شود. معالجهگر به روش های گوناگون دنبال ایجاد تغییر شناختی است یعنی تغییر در فکر کردن مریض و نظام اعتقادات وی تا به این ترتیب تغییر شناختی منجر به تغییرات پایدار در هیجان ورفتار مریض گردد. و هدف این است که مریض بیاموزد خود معالجهگر خودش باشد. مریض نه تنها درباه ی ماهیت و سیر آشفتگی در سندرم روده برانگیختن پذیر، فرایند معالجه و الگو شناختی و اثرات فکرها بر رفتار و

هیجان او، آموزش می بیند، بلکه در شناسایی و ارزیابی فکرها و برنامه ریزی برای تغییر رفتار تعلیم می بیند و تشویق می گردد تا از این آموخته ها و دانش و  آگاهی تازه در آینده و بعد از پایان معالجه بهره بگیرد.

و معالجه های شناختی ویژه آشفتگیات روانی زیادتر از ۴۰ سال است که  ساختار اصلی تئوری شناختی در سایکوپاتولوژی گسترش یافته است.

از آن وقت تاکنون پیشرفت های مداومی در تئوری شناختی و معالجه شناختی و آزمایش تجربی آنان صورت گرفته است بدنه ی استوار و اساسی از تحقیقات، معالجه های الگو شناختی را در افسردگی و به میزانی کمتر در آشفتگیات نگرانیی گوناگون پشتیبانی می کند.

مطالعات انجام گرفته در سال ۲۰۰۵ نشان داد که محدوده ۵۰ تا ۹۰ درصد بیماران مبتلا به سندروم روده ی برانگیختن پذیر تاریخچه ای از آشفتگیات روان دکتری را طول زندگی خود گزارش کرده اند. کمتر از از نیمی از بیماران IBS حداقل یک آشفتگی روان دکتری محور از محورهای پنج گانه را دارند. در مرور مقالات منتشرشده در دنیا مربوط به کارایی معالجه شناختی-رفتاری بر سندروم روده برانگیختن پذیر و مدیریت آن، معالجهگران شناختی-روانی نشان دادند که اینگونه معالجه ها اثرات ویژه ای از طریق کم شدن فشارهای روانی در پیشرفت بهبودی این بیماران داشته و حتی بر کم شدن نشانه ها فیزیکی نیز اثربخش و گویا می باشند

تحقیقات انجام گرفته در سال های اخیر نیز نشان می دهد که معالجه های شتاختی رفتاری برای معالجه از مبنای قویتری برخوردار بوده و کم شدن نشانه ها سندروم را سبب شده اند.

پژوهش های دیگری نشان دادند تاثیر ترکیبی معالجه های روان شناختی توام با دارو معالجه ای (به و یژه ضد افسردگی) در خوب شدن کیفیت زندگی این بیماران اثربخش است.

به طور کلی می توان نتیجه گرفت که:

مرور و تحقیق های حاصل از این مطالعه نشان دهنده ی این مطلب است که روان معالجه ای شناختی- رفتاری در دنیا و ایران در جلوگیری وکنترل نشانه ها سندرم روده برانگیختن پذیر اثربخش بوده است و به کارگیری این شیوه معالجه ای به همراه دارو معالجه ای سبب ارتقای بهزیستی شناختی و جسمانی بیماران می گردد. که احتیاجمند همکاری زیادتر بین کارشناسان گوارش و روان شناسان و روان دکتران می باشد.

کلینیک اعصاب و روان راه احیاء

آدرس : سعادت آباد بین میدان کاج و شهرداری، خیابان سرو غربی، پلاک ۳۳ ،طبقه ی ۴ ،واحد ۱۴

شماره ارتباط : ۲۶۶۵۴۹۶۱-۲۲۳۶۳۴۳۹-۰۲۱۲۲۳۶۹۱۲۴

صفحه ایستاگرام : https://www.instagram.com/dr.ehyaii

نوبت گیری آنلاین