پاسخ به برخی از سوالات رایج در ارتباط با تعویض مفصل زانو | پزشکی

مفصل زانو یکی از مفاصل خیلی باارزش جسم است که هر نوع آشفتگی در عملکرد آن، قادراست کیفیت زندگی انسان را به شدت تحت اثر قرار دهد. مفصل زانو در صورتی که تحت تأثیر مریضی های التهابی و دژنراتیو قرار بگیرد، غضروف مفصلی به مرور وقت خراب خواهد شد. با از دست دادن کارایی مفصل، مریض احساس درد خواهد کرد و گرفتار ممحدودهیت در دامنه حرکتی خواهد شد. شیوه های معالجه ای مختلفی نظیر معالجه‌ های دارویی، تغییر مدلی زندگی، کم شدن وزن، مصرف عصا، تثبیت عضلات و … وجود دارد؛ اما مطلب حائز ارزش در رابطه با معالجه‌ های غیر جراحی این است که تمام این شیوه ها تنها قادر هستند که روند مریضی به تاخیر بیندازند و معالجه قطعی نیستند. در صورتی که مریضی پیشرفت کرده باشد جراحی تعویض مفصل زانو معالجه نهایی خواهد بود. اکثر مردمی که قرار است جراحی تعویض مفصل زانو را انجام بدهند سوالات خیلیی در رابطه با این جراحی دارند. با توجه به همین موضوع تصمیم گرفتیم تا به آن ها جواب بدهیم.

چه کسانی کاندید انجام جراحی تعویض مفصل زانو هستند؟

مفصلی که به صورت کامل خراب شده باشد و غضروف آن از بین رفته باشد متاسفانه قابل بازسازینیست. مردمی که گرفتار این مسئله هستند در اکثر موارد نشانه ها زیر را دارند:

• نشانه ها رادیوگرافیک مبتنی بر خراب سطوح مفصلی (ام آر آی به زیادتر برای شناسایی مریضیهای بافت نرم مثل منیسک و رباط صلیبی مصرف میشود در اینجا بیشتر استفاده ندارد)
• درد شدید مفصل زانو در حین انجام فعالیت های روزانه
• درد متوسط یا شدید زانو به صورت مداوم حتی زمان استراحت
• درد زانو همراه با تغییر شکل و انحراف زانو
• درد زانو همراه با خشکی در حرکت مفصل
• عدم تسکین درد با مصرف داروهای ضد التهابی و یا فیزیوتراپی

کدام مریضی ها منجر به تعویض مفصل زانو می شوند؟

مریضی هایی نظیر آرتروز یا استئوآرتریت، آرتریت روماتوئید یا وارد شدن ضربات شدید به زانو قادراست احتیاج به جراحی تعویض مفصل زانو را برای مریض الزامی کند.

جراحی تعویض مفصل زانو چیست؟

تعویض مفصل زانو (آرتروپلاستی زانو) گونهی جراحی است که میزان مفصلی استخوان های ران و ساق در مفصل زانو با یک میزان غیرطبیعی جانشین می شود.

 جراحی تعویض مفصل زانو را در چه سنی می توان انجام داد؟

به طور قدیمی ذکر شده است که مناسبترین سن برای انجام جراحی تعویض مفصل زانو ۶۰ تا ۶۵ سالگی است اما در صورتی که شخص مریض دارای درد شدید باشد و فیزیوتراپی نیز قادر به بازگرداندن عملکرد طبیعی مفصل نباشد، این جراحی در سنین پایین‌تر نیز امکان پذیر است انجام شود در عمل به کرات بیمارانی وجود دارند که به علت مریضی های زمینه ای مثل آرتریت روماتوئید، زانوی پرانتزی و یا پارگی رباط صلیبی معالجه نشده در سنین جوانی احتیاج به عمل تعویض زانو نمایان میکنند.

هدف از جراحی تعویض مفصل زانو چیست؟

جراحی تعویض مفصل زانو روش نهایی برای مریضی های زانو با خراب مفصل و نشانه ها بالینی درد، دفورمیتی و ممحدودهیت حرکتی است. این جراحی با اهداف زیرا انجام می‌شود:

• کم شدن درد دراثر ساییدگی، روماتیسم و یا خراب مفصلی
• خوب شدن عملکرد طبیعی مفصل
• بازگرداندن دامنه حرکتی مفصل
• برطرف کردن دفرمگی های دراثر خراب مفصلی
• با جراحی تعویض مفصل رفع می شود

جراحی تعویض مفصل چگونه انجام می‌شود؟

در این جراحی بافت های غضروفی و استخوانی ضرر دیده مبتلا به آرتروز از انتهای استخوان ران و سر استخوان ساق برداشته می شود و قطعات و پروتزهای فلزی و پلیمری جانشین آن ها می شود. قطعات خیلی مقاوم فلزی پروتز روی میزان انتهایی استخوان ران و سر استخوان ساق توسط ماده پر کننده و استحکام قسمت جانشین می شوند. سپس یک قطعه که از جنس پلاستیک پلمیری است بین دو قطعه مذکور قرار می گیرد. در نهایت استخوان ساق، چفت می شود. این قطعه همان اثر منیسک و میزان مفصلی را دارد و سبب می شود که استخوان و ساق حرکت طبیعی داشته باشند.

آیا مواد به کار رفته در پروتزها امکان پذیر است سبب ایجاد حساسیت شود؟

خیر

فرآیند انجام جراحی تعویض مفصل زانو چقدر طول می‎ کشد؟

فرایند عمل جراحی بسته به تقویت مفصل و تجربه جراح امکان پذیر است متغیر است. زیادتر جراحان با تجربه این عمل را محدوده ۴۰ دقیقه به انجام میرسانند؛ اما البته وقت انجام مرحله های قبل از جراحی و مواظبت بعد از جراحی در اتاق ریکاوری نیز بایست در دید گرفته شود که در مجموع مریض محدوده دو ساعت را در اتاق عمل سر میکند.

اقدامات قبل از جراحی در بیمارستان شامل چه مواردی است؟

شخص از چند روز قبل از جراحی، با اجازه دکتر معالج، از استفاده داروهای رقیق کننده خون مثل آسپرین و پلاویکس پیشگیری کند؛ اما در بیمارستان اقدامات قبل از عمل جراحی شامل سرایت و تحویل مریض به اتاق عمل، مهیا سازی بیمار، آغاز بی حسی یا بیهوشی و مونیتورینگ قبل از جراحی، شستشو و تمیز نمودن محل جراحی است. تمام این اقدامات توسط کادر بیمارستان انجام می شود. کادر معالجه مردم حرفه ای و مجرب در حوزه خود هستند و در صورت مواجه با هرگونه مسائل احتمالی آن را برطرف کردن خواهند کرد. در صورت دارا بودن هر نوع نشانه ها غیر طبیعی مریض بایست در مورد وضعیت خود به آن ها گزارش بدهد.

آیا جراحی تعویض مفصل زانو دارای پیامد است؟

خوشبختانه اکثر موارد با موفقیت انجام می شود و پیامد ویژهی را به همراه ندارد؛ اما نظیر هر عمل جراحی احتمال ایجاد عفونت و لخته شدن خون بعد از جراحی وجود دارد. یکی دیگر از پیامدهای که به ندرت بعد از جراحی تعویض مفصل زانو و در صورت عدم همکاری خوب بیماران، امکان پذیر است مشاهده شود سفتی زانو بعد از جراحی تعویض مفصل زانو است؛ اما بیماران بایست توجه داشته باشند که رعایت دقیق دستورالعمل ها و پیشنهاد های دکتر جراح، به مقدار قابل توجهی قادراست مقدار پیامد پس از عمل جراحی را کم شدن دهد.

بازتوانی پس از عمل جراحی جایگذاری پروتز در مفصل زانو چقدر طول می کشد؟

بازتوانی و توانقسمتی با توجه به تقویت مریض و صلاحدید دکتر جراح، از همان روز عمل جراحی امکان پذیر است آغاز شود. در مدت وقت خیلی کوتاهی بعد از جراحی، مریض قادر به تحمل وزن خود خواهد بود. اصلاح تقویت ناحیه تحت معالجه از طریق تمرین‌های حرکتی خوب خیلی حائز ارزش است. این اقدام هموارهً توسط فیزیوتراپیست انجام می شود. روش‌ های فیزیوتراپی سبب سرعت قسمتیدن به فرآیند بهبودی خواهد شد.

مواظبت های بعد از تعویض مفصل زانو شامل چه مواردی است؟

یکی از عاملهای اثربخش در گرفتن نتایج مطلوب از جراحی تعویض مفصل زانو، انجام مواظبت‌ های بعد از جراحی است. این مواظبت ها در چند هفته اول بعد از عمل شامل موارد زیر است:

• داروهای تجویز شده توسط دکتر به صورت منظم استفاده شود.
• پیشنهاد می شود مریض در اولین مجال و حدبیشتر طی ۱ تا ۲ هفته بتواند تعادل خود را حفظ از واکر مصرف کند.
• وسایل الزامی مریض در نزدیکی مریض گذاشته شود.
• فرش و یا قالیچه هایی که احتمال سر میل کردن را زیاد شدن می دهند، جمع شوند.
• زمان استحمام، از صندلی مصرف شود.
• روی صندلی یا مبلی بنشیند که ارتفاع خوبی داشته باشد.
• از انجام فعالیت های سنگین تا چند هفته بعد از جراحی پرهیز شود، مریض بایست به تدریج فعالیت های هر روزه خود را آغاز کند.
• بالا و پایین رفتن از پله برای تمام مردم حتی کسانی که عمل نکرده اند خوب نیست و این امر در مورد بیماران بعد از عمل جراحی مفصل زانو هم صدق میکند و مناسبتر است مریض تا جایی که میتواند از بالا یا پایین رفتن پله پرهیز کند. (بیمار اول بایست پای سالم خود را جلو بگذارد و سپس پای عمل شده را در کنار آن قرار دهد)
• بیمار تا خوب شدن درد و بازیابی قوای عضلانی (۶ تا ۸ هفته بعد از جراحی) از رانندگی پرهیز کند.
• بعد از جراحی تعویض مفصل زانو بایست از انجام ورزش و فعالیت های شدید بدنی پرهیز کند.
• بیمار رژیم خوراکیمناسب داشته باشد.

درد و تورم بعد از جراحی تعویض مفصل زانو تا چه وقتی دنباله نمایان می کند؟

درد، تورم و کبودی محدوده ۳ تا ۶ هفته پس از جراحی تعویض مفصل زانو رفع خواهد شد؛ اما در صورتی که بعد از جراحی درد و کبودی مریض شدید و غیر قابل تحمل باشد بایست وضعیت خود را به اطلاع دکتر معالج خود برساند.

 برای انجام جراحی تعویض مفصل زانو به چه کسی رجوع کنیم؟

یکی از مواردی که بطور رایج مطرح میشود این است که مردمی در بین نزدیکان و دوستان این عمل را انجام داده اند و با موفقیت همراه نبوده است بنابراین از باارزشترین مواردی که با این جراحی وابسته است انتخاب دکتر معالج و جراحی است که در این زمینه از زیادترین مهارت و دانش برخوردار باشد. چرا که در صورت جراحی ناموفق افزون بر صرف هزینه بی ثمر، مریض امکان پذیر است متحمل دنباله درد و پیامد وخیم این جراحی بزرگ شود. پزشک علیرضا میرزاصادقی، جراح و کارشناس ارتوپدی با سابقه زیاد تجربه عمل های جراحی موفق تعویض مفصل زانو و لگن در ایران و خیلیی از کشورهای جهان و با بهره گیری از به روزترین متدهای روز دنیا این جراحی را در کشور به انجام میرسانند. شما در صورت احتیاج به مشاوره و یا عمل جراحی می توانید برای گرفتن نوبت معاینه و معالجه به صورت حضوری به مطب ایشان رجوع فرمایید.